رشت- با گذشت بیش از چهار دهه از اجرای طرح هادی، مشکلاتی در نحوه اجرا و نظارت بر آن به چشم می‌خورد که نه تنها به تحقق اهداف اولیه طرح کمکی نکرده، بلکه زمینه‌ساز گلایه مردم شده است.

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: طرح هادی که از اوایل دهه ۶۰ و با هدف جلوگیری از مهاجرت روستاییان، بهسازی کالبدی و تأمین رفاه اجتماعی و اقتصادی آنان تدوین شد، امروز در بسیاری از مناطق گیلان به دلیل ضعف در مدیریت، ناهماهنگی دستگاه‌ها و کمبود نظارت مؤثر، به معضلی جدی بدل شده است.

تغییرات غیرکارشناسی در محدوده‌های طرح، ورود عرصه‌های کشاورزی و جنگل‌های هیرکانی و محدودیت‌های بی‌رویه ساخت‌وساز، موجی از نارضایتی و بی‌اعتمادی را در میان روستاییان ایجاد کرده است این وضعیت نه تنها اهداف اولیه قانونگذار را تحت‌الشعاع قرار داده، بلکه امنیت غذایی و محیط زیست استان را نیز به خطر انداخته است.

طرح هادی؛ فرصتی برای توسعه پایدار روستاها

«احمد آقایی» بازرس کل گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره ابعاد حقوقی و اجرایی طرح هادی اظهار کرد: طرح هادی در حقیقت نقشه راهی است که به منظور ساماندهی کالبدی، عمران، بهسازی و توسعه پایدار سکونتگاه‌های روستایی تدوین شده است این طرح از دهه ۶۰ آغاز شد تا ضمن حمایت از روستاییان و حفظ هویت فرهنگی روستاها، مهاجرت بی‌رویه به شهرها را کاهش دهد.

وی افزود: قانونگذار از ابتدای تأسیس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی در سال ۱۳۶۶ با تصویب قوانین و آئین‌نامه‌های مرتبط، چارچوب‌های روشنی برای اجرای طرح هادی تعیین کرد. ماده (۷) قانون تشکیل بنیاد، قوانین تقسیمات کشوری، مقررات شهرسازی و قانون حفظ کاربری اراضی از جمله اسناد قانونی بودند که استمرار و نقش حمایتی این طرح را تضمین کردند.

آقایی تصریح کرد: هدف از تدوین طرح هادی ایجاد امنیت اقتصادی و اجتماعی در زندگی روستاییان بود؛ امنیتی که شامل تثبیت مالکیت اراضی، تسهیل فرآیند ساخت‌وساز، تأمین خدمات عمومی و حفظ بافت فرهنگی می‌شود.

وی ادامه داد: قانونگذار می‌خواست از فرسایش کالبدی و فرهنگی روستا جلوگیری کند، خدمات زیربنایی را توسعه دهد و احساس تعلق و آرامش را در میان روستاییان تقویت نماید. به همین دلیل کاربری‌ها، حدود ساخت‌وساز، مسیر معابر و فضاهای مختلف در طرح مشخص شده است.

مشکلات اجرایی؛ ناهماهنگی و ضعف نظارت

بازرس کل گیلان به رویکرد اصلاح‌گرایانه طرح هادی اشاره کرد و گفت: طرح هادی نه‌تنها به دنبال توسعه کالبدی بود، بلکه هدف داشت حیات اقتصادی و اجتماعی روستا را احیا کند. حفظ عرصه‌های کشاورزی، باغداری، دامداری و آبزی‌پروری جزو محورهای مهم این طرح بود تا امنیت غذایی کشور تضمین شود و اقتصاد روستایی پایدار بماند.

وی با انتقاد از روند اجرایی گفت: متأسفانه ضعف نظارت، ناهماهنگی میان دستگاه‌ها و کمبود منابع مالی، اجرای ناقص طرح هادی را موجب شده است. بسیاری از روستاها با مشکلات جدی روبرو شده‌اند که علت اصلی آن همین ضعف‌ها است.

چالش‌های حقوقی و زمین‌داری در طرح هادی

آقایی به یکی از مهم‌ترین مشکلات اجرایی اشاره کرد: یکی از چالش‌ها، تعیین کاربری‌های عمومی مانند فضای سبز یا آموزشی در زمین‌های شخصی است که دستگاه‌ها امکان تملک یا خرید آن‌ها را ندارند. این مسئله موجب شده زمین‌داران بلاتکلیف بمانند و اجرای طرح به تعویق بیفتد.

وی افزود: ضعف پیش‌بینی واقع‌بینانه و نظارت ضعیف در زمان تصویب طرح‌ها، عامل اصلی این مشکلات است لازم است بنیاد مسکن، دهیاری‌ها و ادارات کل راه و شهرسازی در بازنگری طرح‌ها و تأمین اعتبارات دقت و همکاری بیشتری داشته باشند تا حقوق مردم حفظ شود.

بازرس کل گیلان درباره وضعیت فعلی طرح هادی در استان اظهار داشت: بازدیدهای میدانی بازرسان اداره کل از مناطق مختلف گیلان، به‌ویژه ارتفاعات صیدان رودبار، دیلمان، رضوانشهر و ماکلوان فومن نشان می‌دهد اجرای طرح به صورت ناقص و ناهماهنگ بوده و این موضوع باعث افزایش نارضایتی‌های مردمی شده است.

وی افزود: بر اساس آمار، روزانه حدود ۸۰ درصد مراجعات مردمی در حوزه اجرای طرح هادی مربوط به اعتراض به نحوه انجام آن است. مردم گله‌مند از تغییرات ناگهانی در محدوده‌ها و محدودیت‌های غیرمنطقی در ساخت‌وساز هستند.

آقایی با تأکید بر اینکه طرح هادی نباید به جای نقشه عمران روستا، نقشه‌ای برای ارزش‌گذاری زمین شود، خاطرنشان کرد: متأسفانه در برخی مناطق عرصه‌های کشاورزی حاصل‌خیز به اشتباه در محدوده طرح قرار گرفته‌اند و این موضوع امنیت غذایی را تهدید می‌کند.

وی افزود: ورود عرصه‌های کشاورزی و بخشی از جنگل‌های هیرکانی که یکی از میراث طبیعی گران‌بهای ایران و جهان است به محدوده طرح، می‌تواند خسارت‌های زیست‌محیطی جبران‌ناپذیری ایجاد کند.

آقایی به اهمیت جنگل‌های هیرکانی اشاره کرد و گفت: این جنگل‌ها که از دوران سوم زمین‌شناسی باقی مانده‌اند و تنها جنگل‌هایی هستند که از عصر یخبندان جان سالم به در برده‌اند، باید با نهایت دقت حفاظت شوند. متأسفانه برخی تغییرات غیرقانونی در محدوده طرح، عرصه‌های جنگلی را تهدید کرده است.

بی‌اعتمادی مردم؛ نقض حقوق و تضییع عدالت

بازرس کل گیلان با تاکید بر اینکه قانونگذار هدف «ارزش‌گذاری اقتصادی» زمین را در طرح هادی نداشته، گفت: هدف اصلی حمایت از سکونتگاه‌های روستایی و تثبیت شرایط زندگی مردم بوده است، اما در برخی نقاط طرح هادی به ابزاری برای سوداگری تبدیل شده و اختلافات محلی را افزایش داده است.

وی افزود: مشاهده می‌شود زمین‌هایی که سال‌ها در محدوده طرح هادی قرار داشتند ناگهان خارج شده یا عرصه‌های کشاورزی و جنگلی بدون اطلاع مردم به داخل محدوده طرح آورده شده‌اند. این ناهماهنگی‌ها موجب سردرگمی و بی‌اعتمادی شده است.

آقایی همچنین به مواردی اشاره کرد که در آن‌ها مالک روستایی به دلیل محدودیت‌های قانونی پروانه ساخت دریافت نکرده، ولی زمین پس از مدتی به فردی دیگر واگذار شده و چند طبقه ساخته شده است، گفت: این رویکرد ناعادلانه و ضربه‌زننده به اعتماد عمومی است.

ضرورت بازنگری و اصلاح رویکردها

وی بر ضرورت بازنگری جدی، اصلاح نگاه حاکمیتی و افزایش نظارت‌ها تاکید کرد و گفت: طرح هادی باید بازوی حمایتی دولت در روستاها باشد، نه محدودکننده مردم. متولیان باید به جای نگاه مقطعی و اقتصادی، رویکرد اجتماعی، محیط زیستی و توسعه پایدار را در اولویت قرار دهند.

آقایی تاکید کرد: روستاها سنگ‌بنای امنیت غذایی، فرهنگی و اجتماعی کشور هستند و اجرای دقیق و هماهنگ طرح هادی، تنها راه تحقق اهداف بلندمدت آن است.

بازرس کل گیلان با تاکید بر این نکته که طرح هادی باید به جای محدودسازی، به بازوی حمایتی دولت و تضمین‌کننده رفاه و آرامش روستاییان تبدیل شود، خواستار بازنگری جدی، افزایش نظارت و هماهنگی بیشتر بین نهادهای ذی‌ربط شده است.

ضرورت تحول در اجرای طرح هادی روستاها

اجرای طرح هادی روستاها که زمانی به عنوان فرصتی ملی برای توسعه پایدار، حفظ هویت روستایی و تثبیت امنیت اقتصادی و اجتماعی روستاییان شناخته می‌شد، امروز با چالش‌های جدی مواجه است ضعف در نظارت، ناهماهنگی بین دستگاه‌ها، تغییرات غیرکارشناسی در محدوده‌های طرح و ورود غیرقانونی عرصه‌های کشاورزی و جنگل‌های ارزشمند هیرکانی به طرح، نه تنها به اهداف اولیه طرح آسیب زده بلکه امنیت غذایی، محیط زیست و اعتماد مردم را نیز به مخاطره انداخته است.

در نهایت، تحقق اهداف طرح هادی نیازمند اصلاح نگرش‌ها، شفاف‌سازی فرایندها و توجه ویژه به شرایط کنونی روستاها است تا بتوان از ظرفیت‌های روستایی در جهت توسعه پایدار، حفظ امنیت غذایی و ارتقای کیفیت زندگی مردم بهره‌مند شد.

کد خبر 6632097

• اجرای طرح هادی زمینه عدالت اجتماعی در روستاها را فراهم می کند

• آقایی: احداث جاده غیر استاندارد به منابع طبیعی رودبار آسیب زده است

• «طرح هادی» مهم ترین ابزار توسعه در مناطق روستایی است

• 

• 

• چالش‌های اجرای طرح هادی در گیلان؛ بازنگری ضروری دارد

• عراقچی: هنوز از ظرفیت‌های داخلی کشور به اندازه کافی استفاده نکرده‌ایم

• بیش از ۳۲۰ هزار حرکت قطار در شش ماهه نخست سال ۱۴۰۴ در خطوط متروی تهران

• اکران طرح «خلیج فارس» در سطح شهر تهران

• بازدید جانشین فرمانده فراجا از نمایشگاه دستاوردهای انتظامی گلستان

• تشریح جزئیات رویداد «بهشت» به میزبانی کرمانشاه

• مسابقات درگ قهرمانی کشور

• طاهری پورفرد: جشن ازدواج آسان برای ۱۱۴ زوج جوان در پیشوا برگزار شد

• برگزاری رویداد «بهشت» در کرمانشاه

• عراقچی: وزارت خارجه در معرض مطالبه گری قرار گرفته است

• دلیل حضور اندک طارمی در بازی با بارسلونا مشخص شد

• دعوای خاله‌زنکی موتور بقای برنامه‌های یوتیوبی؛ جنجال بفروش تا بمانی

• رئیس جمهور وارد ارومیه شد

• بارش‌های پراکنده باران در کشور طی ۵ روز آینده

• ورزشکار موی تای ایران درگذشت

• شکاف دمایی کشور از زیر صفر درجه تا بالای ۴۰ درجه

• تعرفه جدید مشاوران املاک بازار مسکن را به سمت سوداگری سوق می‌دهد

• محسن چاوشی تک آهنگ «بامداد خمار» را منتشر کرد

• دست و پازدن خانواده نتانیاهو برای عفو وی ادامه دارد

• لحظه آزادی مهدیه اسفندیاری از زندانی در فرانسه

• 

  روزنامه‌های ورزشی پنج‌شنبه یکم آبان ۱۴۰۴

• 

  روزنامه‌های اقتصادی پنج‌شنبه یکم آبان ۱۴۰۴

• 

  روزنامه‌های صبح پنج‌شنبه یکم آبان ۱۴۰۴

• 

  روزنامه‌های ورزشی چهارشنبه ۳۰ مهر ۱۴۰۴

• 

  روزنامه‌های اقتصادی چهارشنبه ۳۰ مهر ۱۴۰۴

• سرور اچ پی
• مانتو
• هتل های تهران
• حرف آخر
• مهرینو
• تهران تایمز
• روزنامه آگاه