شهرداری‌ها در خط مقدم سلامت اجتماعی
ورزش همگانی دیگر فقط تفریحی روزمره نیست، سرمایه‌ای اجتماعی و راهبردی برای ساخت شهری سالم، پویا و بانشاط است، جایی که مدیریت شهری می‌تواند با سیاست‌گذاری هوشمندانه از پیاده‌رو تا پارک از تبلیغ تا طراحی فضا، مردم را به حرکت و نشاط دعوت کند و سلامت را از قاب شعار به متن زندگی شهری بیاورد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از مازندران، در دنیای امروز که زندگی ماشینی، ترافیک، اضطراب‌های شغلی و وابستگی به فناوری، تحرک روزانه را به حداقل رسانده است، ورزش‌های همگانی به‌عنوان نسخه‌ای کم‌هزینه و درعین‌حال پُرثمر برای بازگرداندن پویایی به شهرها مطرح شده‌اند.
این رشته از فعالیت‌های داوطلبانه، نه‌تنها به تقویت سلامت جسمی و روانی شهروندان کمک می‌کند، بلکه با ایجاد فرصت‌های تعامل اجتماعی، بهبود کیفیت زندگی و افزایش حس تعلق به محله و شهر، نقشی اساسی در توسعه پایدار شهری دارد.
در این میان، نهادهایی همچون شهرداری‌ها، جایگاهی کلیدی در هدایت، برنامه‌ریزی و حمایت از ورزش‌های همگانی دارند، چراکه سیاست‌های شهری می‌توانند تعیین کنند که آیا شهروندان فضایی امن، در دسترس و انگیزه‌زا برای فعالیت بدنی دارند یا خیر؛ از طراحی مسیرهای دوچرخه‌سواری و پیاده‌روی تا ایجاد پارک‌های تندرستی و ایستگاه‌های ورزشی در محلات از برگزاری جشنواره‌های محلی گرفته تا تبلیغات فرهنگی و آموزشی، هر تصمیم مدیران شهری می‌تواند گامی مؤثر در جهت سلامت جمعی و نشاط اجتماعی باشد.
بااین‌حال، چالش‌هایی همچون نابرابری فضایی در توزیع امکانات ورزشی، کمبود فضا در مناطق کم‌برخوردار و کاهش انگیزه در میان شهروندان پرمشغله، ضرورت بازنگری در سیاست‌گذاری‌های شهری را دوچندان کرده است.
به‌ویژه در استان‌هایی همچون مازندران که باوجود برخورداری از ظرفیت‌های ورزشی گسترده، همچنان در شاخص‌های سلامت عمومی وضعیت نگران‌کننده‌ای دارند، نقش شهرداری‌ها و شوراهای شهر در هدایت شهر به سمت سبک زندگی فعال، حیاتی‌تر از همیشه است.
بنابراین، توسعه ورزش‌های همگانی نه فقط مأموریتی فرهنگی یا ورزشی، بلکه یک سیاست شهری فراگیر است، سیاستی که اگر درست طراحی و اجرا شود، می‌تواند شهر را از خستگی و سکون به سمت سلامت، عدالت اجتماعی و نشاط پایدار سوق دهد.
مدیریت شهری، کلید بازگشت تحرک به زندگی شهروندان
مسعود یمینی‌فیروز، کارشناس حوزه ورزش با اشاره به تغییر سبک زندگی مردم در سال‌های اخیر به خبرنگار ایمنا می‌گوید: افزایش استفاده از تلفن‌های هوشمند، وابستگی به فضای مجازی، طولانی شدن ساعات کار و استفاده بیش از حد از وسایل نقلیه، موجب کاهش چشمگیر فعالیت بدنی در میان شهروندان شده است.
وی می‌افزاید: از سوی دیگر، فشارهای اقتصادی، هزینه‌های بالای زندگی و چندشغله بودن بسیاری از افراد، زمان و انگیزه مشارکت در فعالیت‌های ورزشی را به‌طور قابل‌توجهی کاهش داده است، این وضعیت، نه‌تنها سلامت جسمانی، بلکه سلامت روانی شهروندان را تهدید می‌کند و کیفیت زندگی شهری را پایین می‌آورد.
یمینی‌فیروز با تأکید بر ضرورت ورود مدیریت شهری به این مسئله ادامه می‌دهد: مدیران شهری باید با گرفتن رویکردی علمی و انسان‌محور، سبک زندگی شهروندان را به سمت تحرک و مشارکت بیشتر سوق دهند، ایجاد انگیزه، دسترسی آسان و فرصت‌های برابر برای فعالیت بدنی از مهم‌ترین گام‌ها در این مسیر است.
این کارشناس حوزه ورزش همچنین با اشاره به اهمیت زیرساخت‌های شهری می‌گوید: زیرساخت‌ها و فضاهای عمومی، بستر اصلی توسعه ورزش شهروندی هستند، این فضاها نه‌تنها مکان انجام فعالیت‌های بدنی، بلکه عامل شکل‌گیری تعاملات اجتماعی و ارتقای سلامت عمومی محسوب می‌شوند.
به گفته او، دسترسی آسان، تنوع کارکردی، ایمنی، زیبایی‌شناسی، کیفیت طراحی و امنیت فضاهای ورزشی از مؤلفه‌های کلیدی در گرایش شهروندان به ورزش است.
یمینی‌فیروز تصریح می‌کند: شهرهایی که از نظام فضایی منسجم و زیرساخت‌های ورزشی عادلانه و کاربرمحور برخوردارند، زمینه‌ساز نشاط اجتماعی، تعاملات محله‌ای و سلامت پایدار می‌شوند.
وی با تأکید بر اینکه سیاست‌گذاری شهری باید محله‌محور باشد، اضافه می‌کند: ایجاد پارک‌های تفریحی و ورزشی در تمام محلات و برگزاری جشنواره‌های آئینی و ورزشی، می‌تواند شهروندان را به مشارکت در فعالیت‌های بدنی تشویق کند.
این کارشناس حوزه ورزش همچنین با تاکید بر لزوم توجه به مؤلفه‌های فرهنگی و اجتماعی تأکید می‌گوید: سیاست‌های ورزشی باید عدالت‌محور باشند و همه گروه‌های سنی و جنسیتی از امکانات متناسب خود برخوردار شوند، زنان، کودکان و سالمندان نیز باید در برنامه‌ریزی‌های شهری برای ورزش جایگاه مشخص و برابر داشته باشند.
یمینی‌فیروز یکی از مهم‌ترین شاخص‌های موفقیت در توسعه ورزش همگانی را عدالت در توزیع امکانات ورزشی می‌داند و توضیح می‌دهد: عدالت یعنی توزیع متوازن، عادلانه و کارآمد منابع و فضاهای ورزشی در سطح شهر و میان همه گروه‌های جمعیتی، تمرکز امکانات در مناطق برخوردار و کمبود فضاهای ورزشی در محلات کم‌برخوردار، شکاف اجتماعی و فضایی ایجاد می‌کند.
وی یادآور می‌شود: چنین نابرابری‌هایی نه‌تنها مشارکت ورزشی را کاهش می‌دهد، بلکه پیامدهایی چون افت سلامت عمومی، کاهش نشاط اجتماعی، افزایش احساس بی‌عدالتی و تضعیف انسجام اجتماعی را به دنبال دارد.
ورزش همگانی، راهبرد مدیریت شهری برای بازآفرینی سلامت اجتماعی
این کارشناس حوزه ورزش با تأکید بر نقش تعیین‌کننده مدیریت شهری در توسعه ورزش‌های همگانی می‌گوید: مدیریت شهری می‌تواند از طریق برنامه‌ریزی فضایی عدالت‌محور، توسعه زیرساخت‌های ورزشی در محلات کم‌برخوردار، حمایت از طرح‌های ورزش همگانی و بهره‌گیری از فناوری‌های مکان‌محور مانند (GIS) برای رصد و پایش الگوی توزیع فضاهای ورزشی، زمینه‌ساز دسترسی برابر و پایدار شهروندان به فرصت‌های فعالیت بدنی شود.
وی با اشاره به اهمیت فرهنگ‌سازی در این حوزه می‌افزاید: تبلیغات و فرهنگ‌سازی از اصلی‌ترین ابزارهای مدیریت شهری برای ترویج ورزش شهروندی و اصلاح سبک زندگی هستند، شهرداری‌ها می‌توانند از طریق برنامه‌های رسانه‌ای، برگزاری کارگاه‌های آموزشی، نصب بنرهای تشویقی در فضاهای عمومی و بهره‌گیری از شبکه‌های اجتماعی، نگرش و رفتار شهروندان نسبت به فعالیت بدنی را تغییر دهند و آنان را به تحرک و ورزش ترغیب کنند.
یمینی‌فیروز اضافه می‌کند: تبلیغات مؤثر شهری می‌تواند با ایجاد انگیزه، الگوسازی و نمایش ارزش‌های مرتبط با سلامت و پویایی، مشارکت عمومی در ورزش را افزایش دهد، در این میان، سیاست‌های فرهنگی مدیریت شهری باید متناسب با نیازها و ویژگی‌های جمعیتی هر شهر طراحی شود و از پیام‌های واقع‌گرایانه و قابل‌دسترسی استفاده کند تا اعتماد و پذیرش اجتماعی را تقویت کند.
به گفته وی، فرهنگ‌سازی و تبلیغات نباید تنها به‌عنوان ابزار اطلاع‌رسانی دیده شوند، بلکه باید به‌عنوان راهبردی مدیریتی برای ارتقای سرمایه اجتماعی، سلامت عمومی و کیفیت زندگی شهری در نظر گرفته شوند.
این کارشناس حوزه ورزش می‌افزاید: سیاست‌گذاری‌های شهری و اجتماعی باید در راستای بازآفرینی الگوهای زندگی فعال، ایجاد فضاهای عمومی مجهز و در دسترس و ارتقای فرهنگ تحرک بدنی متمرکز شود تا بتوان از پیامدهای منفی کاهش فعالیت بدنی کاست و کیفیت زندگی شهروندان را بهبود بخشید.
یمینی‌فیروز در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اهمیت هم‌افزایی میان اداره ورزش و جوانان و شهرداری‌ها می‌گوید: برگزاری برنامه‌های تفریحی و ورزشی در پارک‌ها، ایجاد مسیرهای دوچرخه‌سواری، راه‌اندازی ایستگاه‌های تندرستی، تأمین امنیت در فضاهای عمومی و ساخت سالن‌های ویژه بانوان از جمله اقداماتی است که مدیریت شهری باید با جدیت دنبال کند.
وی در پایان با تأکید بر لزوم تشویق شهروندان به مشارکت فعال در ورزش‌های همگانی می‌گوید: برگزاری برنامه‌هایی نظیر پیاده‌روی خانوادگی، جشنواره‌های شاد ورزشی و اهدای جوایز می‌تواند انگیزه شهروندان برای حضور در فعالیت‌های بدنی را افزایش دهد و گامی مؤثر در مسیر شهر سالم، پویا و بانشاط باشد.
زیرساخت‌های شهری، ستون سلامت و نشاط اجتماعی
سید احمد صالحی، رئیس کمیسیون فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شورای شهر ساری با اشاره به نقش زیرساخت‌های شهری در توسعه ورزش همگانی به خبرنگار ایمنا می‌گوید: زیرساخت‌های شهری همچون پارک‌ها، پیاده‌راه‌ها، مسیرهای دوچرخه‌سواری و فضاهای عمومی، ستون فقرات سلامت اجتماعی و نشاط شهری به شمار می‌آیند.
وی با بیان اینکه در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این حوزه افزایش پیدا کرده است، می‌افزاید: در شهر ساری با سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده، سرانه فضای ورزشی به ۱.۲ متر مربع رسیده است، این رقم نشان‌دهنده ارتقای ملموس زیرساخت‌های ورزشی در سطح شهر است.
صالحی با اشاره به اینکه این فضاها تنها محل ورزش نیستند، بلکه بستری برای تعامل اجتماعی، کاهش آسیب‌های روانی و ارتقای کیفیت زندگی شهروندان محسوب می‌شوند، ادامه می‌دهد: در حال حاضر ساری دارای ۴۸۰ باشگاه خصوصی و ۴۲ مکان ورزشی دولتی است که بیانگر تنوع و گستردگی فضاهای ورزشی است. با این حال، امنیت و دسترسی‌پذیری این فضاها باید همواره در اولویت مدیریت شهری قرار گیرد.
رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر ساری با تأکید بر لزوم عدالت در بهره‌مندی از فضاهای ورزشی تصریح می‌کند: فضاهای شهری باید برای همه کودکان جامعه از کودکان تا سالمندان ایمن، قابل‌دسترس و بدون تبعیض باشند، طراحی روشنایی مناسب، نظارت شهری و جانمایی هوشمندانه امکانات در محلات کم‌برخوردار از اقدامات ضروری در این زمینه است.
وی درباره سیاست‌گذاری شهری در حوزه ورزش خاطرنشان می‌کند: سیاست‌گذاری شهری باید چندلایه و هدفمند باشد، از توسعه زیرساخت‌ها گرفته تا حمایت از رویدادهای محلی، از آموزش در مدارس تا همکاری با باشگاه‌های خصوصی، در شورای شهر ساری معتقدیم ورزش باید به‌عنوان حق عمومی در برنامه‌ریزی شهری دیده شود، نه امتیازی خاص.
صالحی با تأکید بر نگاه راهبردی شورای شهر به ورزش همگانی اضافه می‌کند: استفاده از فناوری‌های نوین، اپلیکیشن‌های شهری و تبلیغات محیطی می‌تواند در تشویق شهروندان به ورزش نقشی مؤثر ایفا کند، عدالت در دسترسی به امکانات ورزشی به این معناست که هیچ شهروندی نباید به‌دلیل موقعیت جغرافیایی، اقتصادی یا جنسیتی از این حق محروم بماند، از این‌رو، مدیریت شهری باید توزیع متوازن امکانات را در دستور کار قرار دهد.
وی با اشاره به اهمیت فرهنگ‌سازی می‌گوید: از کمپین‌های رسانه‌ای تا آموزش در مدارس و محلات، باید ورزش را به‌عنوان سبک زندگی معرفی کنیم، نه تنها فعالیتی تفریحی، شورای شهر ساری نیز همواره شهرداری را به توسعه زیرساخت‌ها، حمایت از سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و اجرای پروژه‌های ورزشی ترغیب کرده است، پروژه‌هایی همچون سالن بوستان بانوان و سالن بهروش، نمونه‌هایی از این همکاری‌ها هستند.
صالحی در پایان تأکید می‌کند: ما باور داریم که ورزش هزینه نیست، بلکه سرمایه‌گذاری برای آینده است، سرمایه‌ای برای سلامت، نشاط و انسجام اجتماعی شهروندان.
گزارش از کبریا مقدس، خبرنگار ایمنا در مازندران
کد خبر 916885