گام بلند پایتخت در ایجاد زیرساخت‌های آبی
با بهره‌برداری کامل از خط ۶۴ کیلومتری انتقال آب طالقان به تهران، یکی از مهم‌ترین پروژه‌های زیرساختی کشور به مرحله اجرا رسید؛ اگرچه این طرح ظرفیت تامین روزانه ۴۳۰ هزار مترمکعب آب را فراهم کرده است، تنها ۱۴ درصد از نیاز آبی پایتخت را پوشش می‌دهد و نقشی مکمل در شرایط ناترازی دارد.
به گزارش خبرگزاری ایمنا از تهران، پروژه انتقال آب از سد طالقان به تهران در روزهای پایانی مهر و پس از عبور از مسیرهای پیچیده و فنی به بهره‌برداری کامل رسید؛ این پروژه اگرچه یکی از مهم‌ترین اقدامات زیرساختی سال‌های اخیر محسوب می‌شود، اما باید آن را بیشتر یک «تنفس‌گاه اضطراری» و نه راه‌حل قطعی برای بحران آب پایتخت در نظر گرفت.
تهران با جمعیت ۹ میلیون نفر و مصرف روزانه‌ای که در فصل گرم به بیش از سه میلیون مترمکعب می‌رسد، نیاز آبی بسیار فراتر از ظرفیت این خط انتقال دارد؛ با احتساب ظرفیت پنج مترمکعب بر ثانیه که اکنون از طالقان به تهران منتقل می‌شود، این پروژه می‌تواند روزانه حدود ۴۳۰ هزار مترمکعب آب را تأمین کند میزانی که تنها حدود ۱۴ درصد از نیاز روزانه تهران را پوشش می‌دهد.
آمارها نشان می‌دهد بهره‌برداری کامل از این خط نمی‌تواند جایگزین منابع اصلی تأمین آب تهران همچون سدهای لار، لتیان، ماملو و کرج شود، بلکه تنها نقش مکمل و پشتیبان را در شرایط بحرانی ایفا می‌کند.
اهمیت این پروژه از چند منظر قابل توجه است، نخست آنکه در دوره‌هایی که بارندگی کاهش پیدا می‌کند یا منابع اصلی دچار افت شدید می‌شود، این خط می‌تواند بخشی از فشار را از دوش سدهای تهران بردارد.
دوم آنکه اتصال این خط به رینگ آبرسانی تهران، امکان جابه‌جایی منابع را فراهم می‌کند و در مواقع اضطراری، می‌توان سهمیه‌ها را به‌صورت پویا تنظیم کرد، به علاوه با گسترش مناطق غربی تهران و افزایش جمعیت در شهرهای اطراف همچون کرج و هشتگرد، نیاز به منابع مکمل بیشتر از گذشته احساس می‌شود.
با وجود این مزایا، نباید فراموش کرد که این پروژه به‌تنهایی قادر به حل مسئله بحران آب تهران نیست، کاهش بارندگی، افت سطح سفره‌های زیرزمینی، فرسودگی شبکه توزیع و مصرف بی‌رویه، همچنان چالش‌های اصلی باقی مانده‌اند.
کارشناسان تأکید دارند که در کنار توسعه زیرساخت‌ها، باید اصلاح الگوی مصرف، بازچرخانی آب و سرمایه‌گذاری بر منابع جایگزین همچون آب‌های ژرف یا انتقال از خلیج‌فارس نیز در دستور کار قرار گیرد.
سقف جمعیت پایتخت در آخرین طرح تفصیلی ۸.۹ میلیون نفر تعیین شده است
عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب به خبرنگار ایمنا عنوان می‌کند: خط انتقال آب طالقان یکی از راهکارهای کمک به رفع مشکل ناترازی آب تهران است، این پروژه که در مسیری ۶۴ کیلومتری آب را از طالقان به آبگیر بیلقان در کرج می‌رساند، اکنون ظرفیت انتقال پنج مترمکعب در ثانیه را برای تهران، ۲.۵ مترمکعب از خط قبلی و ۲.۵ مترمکعب از مسیر جدید فراهم کرده است.
وی ادامه می‌دهد: کاهش بارندگی در سال آبی جدید و نبود بارش تا پایان مهر، زنگ هشدار را برای مدیریت مصرف به صدا درآورده است و همه نهادها و شهروندان باید صرفه‌جویی را در دستور کار قرار دهند.
سخنگوی صنعت آب با اشاره به الزامات برنامه هفتم توسعه، خاطرنشان می‌کند: تمام طرح‌های عمرانی و توسعه‌ای کشور باید بر اساس ظرفیت واقعی منابع آبی بازنگری شود، یکی از اهداف کلیدی این بازنگری، کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی به سقف ۶۵ میلیارد مترمکعب است که می‌تواند نقش مهمی در مهار ناترازی آبی ایفا کند.
بزرگ‌زاده با تأکید بر وابستگی شدید تهران به منابع آبی سدهای طالقان و امیرکبیر، می‌گوید: اکنون سه استان تهران، البرز و قزوین به رقبای آبی یکدیگر تبدیل شده‌اند در حالی که طبق استانداردهای جهانی، در مناطق نیمه‌خشک و خشک، شکل‌گیری جمعیت‌های بالای سه میلیون نفر توصیه نمی‌شود.
وی اضافه می‌کند: در آخرین طرح تفصیلی تهران، سقف جمعیت پایتخت ۸.۹ میلیون نفر تعیین شده بود که اکنون به‌وضوح فراتر رفته است.
اجرای پروژه انتقال آب از سد طالقان به تهران از منظر فنی یکی از دشوارترین عملیات‌های انتقال آب در کشور بوده است و عبور از آزادراه‌ها، خیابان‌ها و کوچه‌های باریک همچون محدوده کردان، نیازمند دریافت مجوزهای متعدد از نهادهای دولتی و نظامی بود
سخنگوی صنعت آب با اشاره به کاهش چشمگیر بارش‌ها در سال آبی جاری، تاکید می‌کند: میزان بارندگی در حوضه‌های تأمین آب تهران نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۳۴ درصد افت داشته است؛ این سال دومین دوره کم‌بارش در ۵۷ سال گذشته و پنجمین سال خشکسالی متوالی محسوب می‌شود و این شرایط بحرانی تأثیر مستقیمی بر ذخایر سدهای تهران گذاشته است.
بزرگ‌زاده با ابراز نگرانی از ناکافی بودن اقدامات صرفه‌جویی، تاکید می‌کند: از زمستان گذشته بارها از مردم استان‌های تهران، البرز و قزوین خواسته‌ایم با مدیریت مصرف به پایداری منابع کمک کنند، اما کاهش فعلی مصرف کافی نبوده است و در صورت ادامه این روند، رفاه آبی در مناطق تحت پوشش پنج سد اصلی کشور با چالش روبه‌رو خواهد شد.
تأمین آب نیازمند اصلاح الگوی مصرف و سرمایه‌گذاری در منابع جایگزین است
همچنین محسن حیدری، مجری طرح انتقال آب جایگزین سد طالقان به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: عملیات لوله‌گذاری، نصب شیرآلات و تست‌های فنی به پایان رسید و از ۹ میلیون مترمکعب آبی که به هشتگرد و کرج منتقل شده است، سهم تهران نیز از طریق این مسیر تأمین شد.
وی می‌افزاید: این طرح که از اسفند ۱۴۰۳ با حمایت دولت جدید و وزارت نیرو شتاب گرفت، نه برای افزایش سهمیه آب تهران، بلکه برای پایداری تأمین در شرایط بحرانی طراحی شده است. آب منتقل‌شده به رینگ تهران متصل می‌شود، اما تخصیص نهایی آن بسته به نیاز روزانه و تصمیمات شرکت آب و فاضلاب متغیر خواهد بود.
مجری طرح انتقال آب جایگزین سد طالقان عنوان می‌کند: اجرای این پروژه از منظر فنی یکی از دشوارترین عملیات‌های انتقال آب در کشور بوده است؛ عبور از آزادراه‌ها، خیابان‌ها و کوچه‌های باریک همچون محدوده کردان، نیازمند دریافت مجوزهای متعدد از نهادهای دولتی و نظامی بود.
تمام طرح‌های عمرانی و توسعه‌ای کشور باید بر اساس ظرفیت واقعی منابع آبی بازنگری شود، یکی از اهداف کلیدی این بازنگری، کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی به سقف ۶۵ میلیارد مترمکعب است که می‌تواند نقش مهمی در مهار ناترازی آبی ایفا کند
حیدری اضافه می‌کند: لوله‌هایی با وزن ۹ تن توسط دستگاه‌های سنگین در مسیرهای محدود نصب شد که نمونه‌ای از چالش‌های زیرساختی در اجرای این پروژه ملی است و با وجود ذخیره ۲۰۰ میلیون مترمکعبی سد طالقان، کارشناسان هشدار می‌دهند که این طرح نباید به‌عنوان راه‌حل نهایی ناترازی آب تهران تلقی شود.
وی تاکید می‌کند: این پروژه اگرچه گامی مهم در مسیر تأمین اضطراری آب تهران است، اما حل بلندمدت مسئله تأمین آب نیازمند اصلاح الگوی مصرف و سرمایه‌گذاری در منابع جایگزین کشور خواهد بود.
مجری طرح انتقال آب جایگزین سد طالقان اظهار می‌کند: انتقال آب راهی برای عبور از ناترازی در کوتاه مدت است، بنابراین در مقطع کنونی خط انتقال آب طالقان به تهران، گامی مهم در مسیر تاب‌آوری آبی پایتخت است.
به گزارش ایمنا، اجرای این پروژه فرصتی برای عبور از کم آبی تهران است، به‌شرط آنکه با مدیریت هوشمندانه، نگاه بلندمدت و سیاست‌گذاری منسجم همراه شود؛ تنها در این صورت است که می‌توان امیدوار بود چالش کمبود منابع آبی تهران برطرف شود.
کد خبر 916574