وام‌های بی‌اثر
تسهیلات خوداشتغالی بانک مرکزی با سقف پایین و فرایندهای پیچیده، عملا توان رونق کسب‌وکارها و ایجاد اشتغال را ندارد.
به گزارش خبرگزاری مهر، هفت صبح نوشت: در شرایطی که اقتصاد ایران با تورم بالای ۴۰ درصد دست‌وپنجه نرم می‌کند، ریسک‌های اقتصادی به طور مستقیم بر فعالیت‌های تولیدی و اشتغال‌زا سایه انداخته‌اند. در چنین فضایی، تسهیلات بانکی برای خوداشتغالی و مشاغل خانگی که قرار بود محرکی برای رونق کسب‌وکارهای کوچک باشند، عملاً به ابزاری ناکارآمد بدل شده‌اند. بخشنامه جدید بانک مرکزی در مهرماه ۱۴۰۴، اگرچه باهدف حمایت از اشتغال تدوین شده، اما در عمل با واقعیت‌های اقتصادی موجود همخوانی ندارد.
بانک مرکزی در این بخشنامه، سقف تسهیلات قرض‌الحسنه اشتغال و مشاغل خانگی را تا ۲ میلیارد ریال با بازپرداخت ۵ ساله تعیین کرده است. این رقم، در شرایط تورمی فعلی، حتی برای اجاره مکان راه‌اندازی یک کسب‌وکار خرد نیز کفایت نمی‌کند. با افزایش شدید قیمت مواد اولیه، اجاره‌بها، تجهیزات و دستمزدها، این تسهیلات نه‌تنها قدرت خرید لازم را ندارند، بلکه در بسیاری موارد صرف هزینه‌های جاری و بدهی‌های قبلی می‌شوند. در حوزه کارفرمایی، تسهیلات ۵۰ میلیارد ریالی برای به‌کارگیری هر نفر نیروی شاغل در نظر گرفته شده، اما باتوجه‌به هزینه‌های جانبی استخدام، بیمه، مالیات و زیرساخت، این رقم نیز در عمل ناکافی است.
تسهیلات بدون اثر برای اشتغال در فضای پرریسک
تورم بالا نه‌تنها قدرت خرید را کاهش داده، بلکه فضای کسب‌وکار را به‌شدت پرریسک کرده است. در چنین شرایطی، بسیاری از متقاضیان تسهیلات اشتغال، به‌جای سرمایه‌گذاری در تولید، ترجیح می‌دهند از ورود به بازار پرنوسان خودداری کنند. این مسئله، به طور مستقیم بر نرخ اشتغال تأثیر گذاشته و موجب شده تا تسهیلات بانکی، به‌جای ایجاد فرصت، به تعهدی سنگین برای افراد تبدیل شود.
از سوی دیگر، تضامین بانکی نیز همچنان یکی از موانع اصلی دریافت تسهیلات است. اگرچه بانک مرکزی اعلام کرده تا سقف دو میلیارد ریال با اعتبارسنجی و سفته یا یک ضامن کفایت می‌کند، اما در عمل، بسیاری از شعب بانکی با سخت‌گیری‌های مضاعف، مسیر دریافت وام را برای متقاضیان دشوار کرده‌اند.
وعده‌های بدون زیرساخت حمایتی
در بخشنامه بانک مرکزی، تسهیلات ویژه‌ای برای شرکت‌های دانش‌بنیان، فناوری و خلاق در نظر گرفته شده است؛ از جمله وام ۹ میلیاردریالی با بازپرداخت ۴۸ ماهه و تسهیلات تا سقف ۵۰ میلیارد ریال برای طرح‌های ایجادی و توسعه‌ای. باوجود این، بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان از نبود زیرساخت‌های حمایتی، ضعف در زنجیره تامین و نبود بازار پایدار گلایه دارند. در چنین شرایطی، تزریق منابع مالی بدون اصلاح محیط کسب‌وکار، تنها به افزایش بدهی و فشار مالی منجر خواهد شد. واقعیت این است که راه‌اندازی یک کسب‌وکار کوچک دیگر نه یک انتخاب ساده، بلکه تصمیمی پرریسک و پرهزینه شده است. در چنین فضایی، تسهیلات بانکی که باهدف حمایت از خوداشتغالی و توسعه مشاغل خرد طراحی شده‌اند، عملاً بی‌اثر مانده‌اند و نمی‌توانند پاسخگوی نیازهای واقعی متقاضیان باشند.
شکاف عمیق میان تسهیلات و هزینه‌های واقعی راه‌اندازی کسب‌وکار
برآوردهای میدانی نشان می‌دهد که برای راه‌اندازی یک کسب‌وکار خرد در سال ۱۴۰۴، حداقل سرمایه موردنیاز بین ۳ تا ۵ میلیارد تومان است. این رقم بسته به نوع فعالیت، محل اجرا، هزینه‌های زیرساختی و نوسانات بازار ممکن است افزایش یابد. به‌عنوان‌مثال، راه‌اندازی یک آرایشگاه یا کافی‌شاپ ساده، با درنظرگرفتن هزینه اجاره، تجهیزات، مواد مصرفی و مجوزها، به سرمایه‌ای در همین حدود نیاز دارد. درحالی‌که سقف تسهیلات قرض‌الحسنه اشتغال که توسط بانک مرکزی تعیین شده، تنها ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلیون تومان است این وام حتی برای تامین اولیه‌ترین نیازهای یک کسب‌وکار کافی نیست. در حوزه‌های تولیدی یا فنی، مانند کارگاه‌های تولید قطعات یا تجهیزات تزیینی، سرمایه اولیه ممکن است تا ۱۰ میلیارد تومان یا بیشتر نیز برسد. اگرچه تسهیلات کارفرمایی یا دانش‌بنیان با سقف‌های بالاتری تعریف شده‌اند، اما پیچیدگی‌های اداری، تضامین سنگین، نبود زیرساخت حمایتی و فرایندهای طولانی دریافت وام، عملاً این گزینه‌ها را برای بسیاری از متقاضیان غیرقابل‌دسترس کرده‌اند.
گرایش عمومی به مشاغل کم‌هزینه، انعطاف‌پذیر و خدماتی
در حال حاضر، بسیاری از مردم به سمت مشاغل کم‌هزینه و خدماتی سوق پیدا کرده‌اند که نیاز به سرمایه‌گذاری سنگین ندارند و امکان اجرا در فضای محدود یا خانگی را فراهم می‌کنند. طبق داده‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، رایج‌ترین حوزه‌های خوداشتغالی در سال‌های اخیر شامل موارد زیر بوده‌اند: مشاغل خانگی مانند تولید صنایع‌دستی، بسته‌بندی مواد غذایی، خیاطی، قالی‌بافی و آرایشگری خدمات شهری مانند تاکسی اینترنتی، تعمیرات لوازم‌خانگی، نظافت منازل و خدمات فنی سیار کسب‌وکارهای دیجیتال مانند فروش آنلاین، تولید محتوا، مدیریت شبکه‌های اجتماعی و آموزش مجازی کشاورزی خرد و دامداری سبک در مناطق روستایی، با تمرکز بر پرورش مرغ بومی، زنبورداری و کشت گیاهان دارویی… این مشاغل به دلیل انعطاف‌پذیری بالا، سرمایه اولیه قابل‌مدیریت و امکان اجرا در محیط‌های محدود، بیشترین استقبال را داشته‌اند. بااین‌حال، حتی در این حوزه‌ها نیز تورم بالا، افزایش هزینه‌های مواد اولیه، اجاره و خدمات، مانعی جدی برای توسعه و پایداری کسب‌وکارهاست. بسیاری از فعالان این حوزه‌ها، به‌جای رشد، درگیر حفظ وضعیت موجود و مقابله با هزینه‌های روزافزون هستند.
تسهیلاتی که با واقعیت فاصله دارند
در مجموع، تسهیلات اشتغال‌زایی در ایران نه با واقعیت‌های اقتصادی همخوانی دارند و نه با نیازهای سرمایه‌گذاری متقاضیان تطابق دارند. در شرایطی که تورم بالا هزینه‌های راه‌اندازی را چندبرابر کرده، وام‌های خرد نه‌تنها کافی نیستند، بلکه به دلیل فرایندهای پیچیده بانکی، تضامین سنگین و نبود حمایت‌های جانبی، برای بسیاری از افراد قابل‌استفاده نیستند. برای‌آنکه خوداشتغالی به ابزاری مؤثر در کاهش بیکاری و رونق اقتصادی تبدیل شود، لازم است سیاست‌های اعتباری به‌طورجدی بازنگری شوند. این بازنگری باید شامل افزایش سقف تسهیلات متناسب با نرخ تورم، تسهیل فرایند دریافت وام، کاهش تضامین غیرضروری و ارائه بسته‌های حمایتی مکمل مانند آموزش، بیمه، مشاوره کسب‌وکار و دسترسی به بازار باشد. در غیر این صورت، تسهیلات اشتغال‌زایی نه‌تنها کمکی به حل بحران بیکاری نمی‌کنند، بلکه خود به بخشی از بحران تبدیل خواهند شد که در آن، برنامه‌های حمایتی به‌جای توانمندسازی، به تعهدی سنگین و بی‌ثمر برای متقاضیان بدل می‌شوند. بخشنامه بانک مرکزی نیز در ظاهر گامی در جهت حمایت از اشتغال و تولید هستند، اما در عمل با تورم بالا، بی‌ثباتی بازار همخوانی ندارد و به نوعی رفع تکلیف است. از سوی دیگر ضعف در اجرا و سخت‌گیری‌های بانکی، موجب شده‌اند تا این تسهیلات نتوانند نقش مؤثری در رونق کسب‌وکارها ایفا کنند. در چنین شرایطی، تسهیل فرآیند دریافت وام و ایجاد سازوکارهای حمایتی برای کاهش ریسک‌های اقتصادی، از جمله اقداماتی است که می‌تواند تسهیلات اشتغال را از یک ابزار ناکارآمد به یک محرک واقعی تبدیل کند.
کد خبر 6626267
-
نخستین همایش موتورسیکلت‌های سنگین در منطقه ۱۰ برگزار شد
-
گربه سیاهگوش در فریدن مشاهده شد
-
کنترل مصرف بنزین بدون شوک
-
رونمایی از دیوارنگاره یادمانی شهید سعید قهاری سعید
-
قدرت نمایی آماری استقلال مقابل مس/ شاگردان ساپینتو مدعی شدند
-
رشد ۶۷ درصدی تامین تجهیزات پزشکی توسط هلال‌احمر
-
جاده چالوس یک طرفه شد
-
باشگاه الریان قطر: والیبالیست ایرانی دچار عارضه قلبی شده است
-
آغاز برداشت محصول کنجد از مزارع شهرستان حاجی آباد
-
۹ طرح آب و فاضلاب در خرمدره اجرا شده است
-
مهدی طارمی از المپیاکوس کنار گذاشته شد
-
سهم ناچیز لبنیات ایرانی از بازار ۲۵ میلیارد دلاری منطقه
-
ستاره جوان والیبال ایران به کما رفت
-
علت اتفاق ناگوار برای والیبالیست جوان ایران در قطر مشخص شد
-
جای خالی سیاستمداران پزشک در انتخابات نظام پزشکی
-
معاون رئیس‌جمهور وارد کرمانشاه شد
-
پاییز امسال دیرتر شروع می‌شود
-
قائم‌مقام وزیر کشور به شیراز سفر کرد
-
دندان‌های کودکان از چه زمانی نیاز به مراقبت دارند؟
-
کندلوس مقصد بین المللی گردشگری؛ وقتی روستایی کوچک دهکده جهانی می‌شود
-
روزنامه‌های ورزشی شنبه ۲۶ مهر ۱۴۰۴
-
روزنامه‌های اقتصادی شنبه ۲۶ مهر ۱۴۰۴
-
روزنامه‌های صبح شنبه ۲۶ مهر ۱۴۰۴
- مانتو
- هتل های تهران
- حرف آخر
- مهرینو
- تهران تایمز
- روزنامه آگاه