مسائل شهری امروز بدون گفتمان مشترک میان نهادهای اجتماعی و فرهنگی قابل حل نیست

  • ملی گلد
  • رزرو هتل
مسائل شهری امروز بدون گفتمان مشترک میان نهادهای اجتماعی و فرهنگی قابل حل نیست

رئیس کمیسیون ارتباطات مجمع شهرداران کلان‌شهرهای ایران بر ضرورت گفتمان‌سازی و هم‌افزایی نهادهای شهری برای عبور از پراکندگی، واگرایی و سطحی‌نگری در مدیریت شهری تأکید کرد و گفت: مسائل شهری امروز بدون گفتمان مشترک میان نهادهای اجتماعی و فرهنگی قابل حل نیست.

به گزارش خبرگزاری ایمنا، سید علی معرک‌نژاد امروز _پنجشنبه یکم آبان_ در کارگاه آموزشی نقش رسانه‌های شهری دومین همایش استانی مدیران و خبرنگاران استانی خبرگزاری ایمنا با بیان اینکه شکل‌گیری گفتمان مؤثر اجتماعی و فرهنگی، نیازمند طی فرایندی چندمرحله‌ای از شعار تا اراده سیاسی و در نهایت نهادینه‌شدن در فرهنگ عمومی جامعه است، اظهار کرد: برای اینکه بتوانیم یک مسئله را به گفتمان عمومی مردم تبدیل کنیم، ابتدا باید شعاری مشخص و فراگیر داشته باشیم. شعارها معمولاً آغازگر هر دوره از مدیریت‌ها در دولت‌ها و شهرها هستند، اما اگر این شعارها به اراده سیاسی و اراده کنشگران اجتماعی و نهادی تبدیل نشوند، در همان مرحله ابتدایی متوقف می‌مانند.

وی افزود: زمانی یک شعار از سطح گفتار خارج می‌شود که نهادهای مردمی، بدنه کارشناسی و دستگاه‌های اجرایی برای تحقق آن هم‌جهت عمل کنند، اما برای رسیدن به عمق و اثرگذاری پایدار، شعار باید از اراده سیاسی عبور کرده و به گفتمان فرهنگی تبدیل شود؛ یعنی به جایی برسد که رسانه، فرهنگ و هنر زبان گویای آن شوند و دیگر دولت‌ها و حکومت‌ها نقشی مستقیم در ترویج آن نداشته باشند.

رئیس کمیسیون ارتباطات مجمع شهرداران کلان‌شهرهای ایران در تشریح این مسیر، با ذکر نمونه‌های تاریخی از جامعه ایران گفت: در دهه شصت، ما با رشد جمعیت بالا و مشکلاتی چون کمبود امکانات آموزشی و خدماتی روبه‌رو بودیم و در آن دوران، شعار فرزند کمتر، زندگی بهتر شکل گرفت؛ شعاری که ابتدا تنها در سطح رسانه و دولت بود، اما به‌مرور به اراده سیاسی و سپس گفتمان فرهنگی تبدیل شد و در ادامه، سینما، تلویزیون و حتی آثار هنری این نگرش را بازتولید کردند و در ذهن خانواده‌ها نهادینه شد تا آنجا که خانواده‌های دو فرزندی نشانه‌ای از زندگی متمدن شهری تلقی شدند و این نمونه بارز تبدیل یک شعار به گفتمان فرهنگی است.

معرک‌نژاد افزود: نمونه دیگری از این فرایند، کمربند ایمنی است؛ زمانی بستن کمربند ایمنی حتی امری ناپسند تلقی می‌شد، اما با تبلیغات مستمر، آموزش‌های رسانه‌ای، قانون‌گذاری و ورود فرهنگ عمومی، امروز به امری بدیهی در جامعه تبدیل شده است و این یعنی گفتمان‌سازی درست می‌تواند رفتار جمعی را تغییر دهد و به نظم، فراگیری و ماندگاری اجتماعی منجر شود.

وی با اشاره به ضرورت گفتمان‌سازی در حوزه مدیریت شهری تصریح کرد: امروز مسائل شهری ما پیچیده‌تر از همیشه است و منابع محدودتر شده است و برای حل این مسائل نیازمند گفتمان‌گونه‌هایی هستیم که میان نهادهای مختلف حکومتی، اجتماعی و فرهنگی هم‌افزایی ایجاد کند که در بسیاری از ساختارهای شهری، شاهد گریز از مرکز و فعالیت‌های موازی هستیم؛ به‌گونه‌ای که هر سازمانی از شهرداری گرفته تا دستگاه‌های فرهنگی، به‌صورت جداگانه اقدام می‌کند و میز مشترکی برای هم‌فکری و تصمیم‌سازی وجود ندارد.

رئیس کمیسیون ارتباطات مجمع شهرداران کلان‌شهرهای ایران ادامه داد: گفتمان، فضای مشترک میان نهادها و مردم را ایجاد می‌کند و موجب می‌شود نظم، هم‌جهتی و درک متقابل در تصمیم‌گیری‌های شهری شکل بگیرد و ما در اصفهان، در قالب پروژه شهر زندگی ، تلاش کردیم بر اساس مطالعات عمیق و مدل‌های تحلیلی همچون مدل کوه یخی (CLA) به لایه‌های زیرین مسائل شهری توجه کنیم؛ زیرا برای رسیدن به توسعه پایدار، باید علاوه بر لایه‌های آشکار، به علل سیستمی، پارادایم‌ها و استعاره‌های ذهنی جامعه نیز توجه کرد.

معرک‌نژاد با اشاره به الگوی «کوه یخ» افزود: در این مدل، بخش آشکار مشکلات فقط سطحی از واقعیت است و علل سیستمی، جهان‌بینی و استعاره‌های ذهنی، لایه‌های عمیق‌تری هستند که تا زمانی که اصلاح نشوند، هیچ مسئله‌ای به‌صورت پایدار حل نخواهد شد که مثال بارز آن پروژه‌های ترافیکی یا عمرانی است که بدون توجه به فرهنگ سازمانی و پارادایم فکری مدیران، به جای حل مسئله، خود به چالش تازه‌ای تبدیل می‌شوند و جهان‌بینی مدیران شهری باید مبتنی بر فهم انسانی و مشارکت مردمی باشد تا برنامه‌ها نتیجه مطلوب بدهند.

وی با تأکید بر نقش نخبگان، دانشگاهیان و حوزویان در شکل‌گیری جهان‌بینی اجتماعی گفت: در لایه جهان‌بینی، دانشگاه و حوزه باید وارد میدان شوند و دانشگاهیان باید به‌صورت علمی به تحلیل مسائل بپردازند و حوزویان با تقویت نگاه اخلاقی و اجتماعی، بی‌اعتمادی را کاهش دهند که در لایه استعاره و اسطوره نیز باید از قهرمانان و روایت‌های تاریخی الهام بگیریم؛ در اصفهان، روز ۲۵ آبان، نماد فداکاری و مقاومت مردمی است؛ روزی که ۳۷۰ شهید در یک روز تشییع شدند و این روایت می‌تواند سرمایه معنوی و فرهنگی شهر را زنده نگه دارد.

رئیس کمیسیون ارتباطات مجمع شهرداران کلان‌شهرهای ایران با اشاره به نقش رسانه‌ها در مدیریت افکار عمومی تصریح کرد: رسانه‌ها باید مسائل آشکار مردم را ببینند، اما در همان سطح متوقف نمانند و تمرکز صرف بر مشکلات بدون ارائه راه‌حل و نگاه سیستمی، تنها منجر به ناامیدی می‌شود و خبرنگار و رسانه شهری باید بتواند در چهار لایه از مسئله از آشکار تا جهان‌بینی و استعاره حرکت کند، علت‌ها را بشناسد، نقش مردم را برجسته کند و در نهایت به بازتولید امید اجتماعی بپردازد.

معرک‌نژاد با تأکید بر لزوم بازگشت رسانه‌ها به مردم افزود: امروز جامعه ما با گسست اجتماعی روبه‌رو است و اگر رسانه‌های رسمی نتوانند صدای مردم را بازتاب دهند، به‌تدریج صلاحیت و اعتبار خود را از دست می‌دهند و رسانه شهری باید گفت‌وگو با مردم را جدی بگیرد، روایت‌های محلی را بازگو کند و در تعامل مستقیم با اقشار مختلف، از اصناف تا محله‌ها، حضور داشته باشد که مردم باید احساس کنند که رسانه شهر، متعلق به آنان است.

وی ادامه داد: در نهادهای دولتی و حکومتی ما نیز نوعی واگرایی وجود دارد؛ نهادهای مختلف گاهی اقدامات یکدیگر را خنثی می‌کنند، در حالی که شهر نیازمند نگاه واحد، هماهنگی و همکاری میان تمام دستگاه‌ها است و از شهرداری تا استانداری و از میراث فرهنگی تا محیط زیست، همه باید به‌عنوان اعضای یک پیکره واحد عمل کنند و مردم تفاوت میان این نهادها را نمی‌شناسند؛ آنان فقط از ما انتظار زیست‌پذیری و رفاه دارند.

رئیس کمیسیون ارتباطات مجمع شهرداران کلان‌شهرهای ایران با بیان اینکه گفتمان، شرط اصلی موفقیت مدیریت شهری است، گفت: مدیر شهری نباید تنها راننده ماشین مدیریت باشد، بلکه باید رهبر ارکستری باشد که تمام اجزای شهر را هماهنگ می‌کند و هر بخش باید نقش خود را درست ایفا کند تا در نهایت، هارمونی زیبایی از توسعه، آرامش و زندگی شهری شنیده شود و این همان مفهومی است که ما از شهر زندگی انتظار داریم.

معرک‌نژاد با اشاره به نقش خبرگزاری‌های شهری همچون ایمنا افزود: خبرگزاری‌های شهری باید مرجع و مبدا روایت‌های محلی باشند و اصالت و هویت خود را حفظ کنند، اما در تعامل و همکاری با نهادهای شهری، فرصتی برای گفت‌وگو و طرح دغدغه‌ها ایجاد کنند و خبرنگاران باید مسائل را از لایه آشکار تا استعاره‌ای روایت کنند، قصه‌ها و قهرمانان شهر را زنده نگه دارند و از قدرت روایت و داستان برای ایجاد امید و پیوند اجتماعی استفاده کند و اصفهان، شهری با هویت تاریخی و فرهنگی غنی است و باید از همین سرمایه‌های اسطوره‌ای و فرهنگی برای بازآفرینی امید در جامعه بهره بگیرد.

کد خبر 917659