فاتح بیرول، مدیر آژانس بین‌المللی انرژی، در یادداشتی انتقادی برق‌آبی را «غول فراموش‌شده» خواند و خواستار بازگشت این منبع پایدار به محور سیاست‌های انرژی جهان شد.

به گزارش خبرنگار مهر، فاتح بیرول، مدیر اجرایی آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، در یادداشتی در صفحه لینکدین خود با عنوان «Hydropower: The Forgotten Giant of Electricity» (برق‌آبی؛ غول فراموش‌شده برق)، نسبت به کم‌توجهی دولت‌ها و سرمایه‌گذاران به این منبع ثابت و پاک تولید برق هشدار داد. او تأکید کرد که با وجود اهمیت بنیادین برق‌آبی در امنیت انرژی، سیاست‌گذاران جهانی در سایه رشد سریعی که در بخش‌های خورشیدی و بادی رخ داده، این بخش را از دستورکار خود خارج کرده‌اند.

به گفته بیرول، برق‌آبی در سال ۲۰۲۴ حدود یک‌سوم برق جهان را تولید کرده است؛ سهمی که تقریباً معادل مجموع تولید برق از انرژی‌های خورشیدی و بادی و حتی ۵۰ درصد بیشتر از کل برق هسته‌ای است. او افزود: «در میان همه منابع انرژی، برق‌آبی پس از زغال‌سنگ و گاز طبیعی، سومین منبع بزرگ تولید برق در جهان است.»

از صدر تا سایه: عقب‌نشینی برق‌آبی در دهه تحول انرژی

با اوج‌گیری سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین انرژی خورشیدی و بادی، جایگاه تاریخی برق‌آبی در سبد انرژی جهانی کاهش یافته است. اگرچه کشورهایی مانند برزیل و نروژ بخش بزرگی از برق خود را همچنان از سدهای عظیم تولید می‌کنند، اما در کشورهای صنعتی و در حال توسعه، کاهش سرمایه‌گذاری تازه و مسائل زیست‌محیطی، اجرای پروژه‌های جدید را کند کرده است.

بر اساس داده‌های آژانس انرژی، ظرفیت نیروگاه‌های برق‌آبی در بسیاری از کشورها طی دهه گذشته تقریباً ثابت مانده و در برخی نقاط حتی کاهش یافته است. چین، که بزرگ‌ترین ظرفیت برق‌آبی جهان را در اختیار دارد، از سال ۲۰۲۱ تاکنون پروژه بزرگ جدیدی را به بهره‌برداری نرسانده است.

«آب؛ موضوعی فرعی در سیاست انرژی»

بیرول در پیام خود نوشت: «آب اغلب در بحث‌های سیاست جهانی انرژی، موضوعی فرعی است. وقت آن رسیده که به این غول فراموش‌شده توجه کنیم.» از نگاه او، برق‌آبی نقشی کلیدی در گذار به آینده‌ای بدون کربن دارد، زیرا علاوه بر اثربخشی زیست‌محیطی، امکان انعطاف‌پذیری شبکه برق را نیز افزایش می‌دهد.

او افزود: «در زمانی که کشورها در حال بررسی نحوه پاسخ به رشد شدید مصرف برق هستند، از جمله برق موردنیاز برای مراکز داده و زیرساخت‌های دیجیتال، بی‌تردید توجه دوباره به برق‌آبی باید در اولویت باشد.»

برق‌آبی؛ پشتوانه پنهان انقلاب دیجیتال

یکی از نکات مهم تحلیل بیرول، پیوند فزاینده میان انرژی پاک و اقتصاد داده‌محور است. در سال ۲۰۲۴ شرکت‌های بزرگ فناوری به‌ویژه گوگل، مایکروسافت و آمازون برای تغذیه مراکز پردازش ابری خود به منابع برق‌آبی روی آورده‌اند تا ردپای کربن فعالیتشان را کاهش دهند.

به‌گزارش پایگاه تخصصی OilPrice، گوگل اوایل امسال قراردادی سه‌میلیارددلاری با غول سرمایه‌گذاری «بروکفیلد» برای خرید برق‌آبی امضا کرد؛ قراردادی که ظرفیت آن تا ۳۰۰۰ مگاوات برآورد می‌شود و بزرگ‌ترین توافق برق‌آبی شرکتی تاریخ نام گرفته است.

این روند نشان می‌دهد که برق‌آبی—با وجود افول رسانه‌ای—در حال بازگشت به مرکز معادلات اقتصادی دوران هوش مصنوعی و پردازش ابری است.

فرصت فراموش‌شده توسعه پایدار

تحلیل‌های منتشرشده از سوی IEA و World Hydropower Congress نیز مؤید گفته‌های بیرول است. طبق آخرین برآوردها، اگر سرمایه‌گذاری جهانی در این حوزه تا سال ۲۰۳۰ دو برابر نشود، دستیابی به هدف خالص انتشار صفر (Net Zero) عملاً غیرممکن خواهد بود، زیرا منابع تجدیدپذیر متناوب مانند باد و خورشید، بدون پشتوانه ذخیره‌سازی آبی، نمی‌توانند تعادل بار الکتریکی شبکه را حفظ کنند.

از سوی دیگر، بسیاری از سدهای قدیمی جهان، از جمله در آمریکا و اروپا، نیازمند بازسازی گسترده و فناوری‌های جدید توربین کم‌مصرف هستند. آژانس بین‌المللی انرژی تخمین می‌زند که بیش از ۴۰ درصد ظرفیت فعلی برق‌آبی جهان از نیروگاه‌هایی با عمر بالای ۴۰ سال تأمین می‌شود.

سخنان بیرول، یادآور تغییری مفهومی در نگاه به آینده انرژی جهان است. اگر در دهه گذشته تمرکز دولت‌ها بر تسریع رشد انرژی‌های خورشیدی و بادی بوده، در دهه پیش‌رو ممکن است بازتعریف برق‌آبی به‌عنوان ستون پایدار شبکه برق جهانی به سیاست اصلی تبدیل شود.

در واقع، «غول فراموش‌شده» که دهه‌ها ضامن چراغ شهرها و صنایع بود، حالا دوباره می‌تواند به ستون فقرات گذار سبز بدل شود به‌شرط آنکه دولت‌ها میان جذابیت فناوری‌های تازه و واقعیت امنیت تأمین برق، توازن سیاستی برقرار کنند.

کد خبر 6626748 محمدحسین سیف اللهی مقدم

• رشد استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر استمرار دارد

• هوش مصنوعی مقصر مصرف بالای برق شناخته شد

• هند ۱۵۰ میلیارد دلار در انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری می‌کند

• یکپارچه سازی نیروگاه‌های خورشیدی و بادی با شبکه‌های برق

• چرا انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران سهم ناچیزی دارند؟

• ترویج گفتمان ملی درباره اهمیت حقوق زنان و خانواده

• «غول فراموش‌شده انرژی»؛ هشدار بیرول درباره نقش تعیین‌کننده برق‌آبی

• نارضایتی مردم و مرغدار در مازندران؛ مرغ به بورس می‌رود!

• پیش بینی هواشناسی هرمزگان در روز یکشنبه ۲۷ مهر ۱۴۰۴

• طباطبایی: سه کوه‌نورد گرفتار شده در کوه‌های شادکام نجات یافتند

• باغ جهان‌نما؛ جلوه‌ای از زیبایی و آرامش در قلب شیراز

• فراخوان «جایزه کتاب سال دفاع مقدس و مقاومت» منتشر شد

• مسجد نصیرالملک تلاقی رنگ و نور در قلب شیراز

• باقری: ۲۱۰۰ هکتار از اراضی ملی در مازندران رفع تصرف شد

• هواشناسی: دمای تهران در هفته آینده بین ۱۶ تا ۲۶ درجه خواهد بود

• پیگیری مهر؛ نفتکش مورد حمله ارتباطی با ناوگان کشتیرانی ایران ندارد

• پیروز قربانی خطاب به خبرنگار: دوربین نبود طور دیگری پاسخت رو می‌دادم

• صدور هشدار هواشناسی؛ ورود دو سامانه بارشی جدید به ۱۳ استان کشور

• اظهارات هاشمیان بعد از شکست مقابل خیبر

• نشست فوق‌العاده هیئت مدیره پرسپولیس/ احتمال برکناری درویش و هاشمیان!

• ماجرای کشتیِ آتش‌گرفته در سواحل یمن چه بود؟

• اولیانوف: شورای امنیت بررسی موضوع هسته‌ای ایران را پایان داد

• پاکستان و افغانستان در دوحه برای آتش‌بس فوری توافق کردند

• سردار نقدی: یک خط هم روی موشک‌هایمان در اینجا نیفتاد

• هاشمیان: نتیجه منصفانه نبود؛فوتبال در دقایق پایانی روی دیگری نشان داد!

• 

  روزنامه‌های ورزشی شنبه ۲۶ مهر ۱۴۰۴

• 

  روزنامه‌های اقتصادی شنبه ۲۶ مهر ۱۴۰۴

• 

  روزنامه‌های صبح شنبه ۲۶ مهر ۱۴۰۴

• مانتو
• هتل های تهران
• حرف آخر
• مهرینو
• تهران تایمز
• روزنامه آگاه