جنگ تجاری آمریکا و چین وارد فازی متفاوت شد
کارشناسان هشدار می‌دهند که با تشدید محدودیت‌های صادرات از سوی چین، رابطه تجاری میان ایالات متحده و چین اکنون وارد مرحله‌ای شده است که نمی‌توان آن را فقط یک جنگ تجاری سنتی نامید؛ شرایط جدید، ابعاد ژئوپولیتیکی، امنیتی و فناوری گسترده‌تری به‌خود گرفته‌اند.
به گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از الجزیره، روابط بین ایالات متحده و چین بار دیگر تنش‌زا شده است و کارشناسان می‌گویند که دولت رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، «دقیق نمی‌داند چگونه با چین برخورد کند.
آخرین تنش زمانی رخ داد که پکن در ۹ اکتبر محدودیت‌های خود بر صادرات فلزات کمیاب را گسترش داد و تعداد عناصر مشمول این محدودیت‌ها را افزایش داد. چین بزرگ‌ترین ذخایر و اکثریت تأسیسات فرآوری فلزات کمیاب را در اختیار دارد؛ فلزاتی که در صنایع متعددی همچون خودروهای الکتریکی، گوشی‌های هوشمند، لپ‌تاپ‌ها و تجهیزات دفاعی کاربرد دارند.
برای اولین بار، چین همچنین الزام کرد که کشورهای صادرکننده باید مجوزی برای صادرات آهنرباهای کمیاب و برخی مواد نیمه‌رسانا داشته باشند که حتی مقدار کمی از مواد معدنی منشأ گرفته از چین یا تولید شده با فناوری چینی را شامل می‌شوند.
اقدامات چین در حوزه فلزات کمیاب پس از آن صورت گرفت که آمریکا فهرست محدودیت‌های صادرات خود (Entity List) را گسترش داد، که شامل اشخاص، شرکت‌ها یا دولت‌های خارجی می‌شود و دسترسی چین به پیشرفته‌ترین تراشه‌های نیمه‌رسانا را محدودتر کرد. همچنین آمریکا عوارضی بر کشتی‌های مرتبط با چین وضع کرد تا صنعت ساخت کشتی خود را تقویت و نفوذ چین در تجارت جهانی دریایی را کاهش دهد. چین در واکنش، عوارضی بر کشتی‌های متعلق به آمریکا وضع کرد.
وینا نادیبولا، معاون تحقیقات و استراتژی در بنیاد آسیایی-اقیانوسیه کانادا، گفت: «اقدامات آمریکا در زمینه صادرات تراشه‌ها و عوارض صنعت کشتی‌سازی ارتباطی با توافق تجاری با چین نداشت.»
از آن زمان دو کشور وارد «جنگ اطلاعاتی» شده‌اند که هر کدام دیگری را متهم می‌کند که جهان را با سیاست‌هایش گروگان گرفته است. اما فراتر از این صحبت‌ها، جهان شاهد آن است که چین جدی‌تر از قبل عمل می‌کند.
نادیبولا افزود: «برای اولین بار، چین اقدامات فراتر از مرزهای خود انجام می‌دهد که شامل سایر کشورها نیز می‌شود [با محدودیت‌های صادرات فلزات کمیاب]. آنها آماده‌اند به هر تشدید آمریکا پاسخ دهند و آمریکا را وادار به عقب‌نشینی کنند. این جنگ تجاری بسیار متفاوتی نسبت به سه ماه پیش است.
دکستر تیف رابرتز، عضو غیرمقیم شورای آتلانتیک در مرکز چین جهانی، گفت: این یک «نمایش قدرت» از سوی چین در آستانه دیدار برنامه‌ریزی‌شده ترامپ و رئیس‌جمهور چین، شیء جین‌پینگ، در اجلاس همکاری اقتصادی آسیا-اقیانوسیه در کره جنوبی است؛ زیرا «چین تصمیم گرفته است که امتیاز در دست آنهاست. وی اشاره کرد که پس از واکنش اولیه ترامپ که گفته بود دلیلی برای دیدار با شیء وجود ندارد، این دیدار دوباره به برنامه بازگشته است.
رابرتز گفت: «اگر به رویکرد دولت ترامپ نگاه کنید، آنها سرگردان‌اند.» او به تهدیدهای متعدد تعرفه‌ای آمریکا علیه چین و صنایع خاص و همچنین اعلام استثناهایی که بعداً اعلام شد اشاره کرد. همچنین به اظهارات ضد و نقیض ترامپ درباره دیدار با شیء که ابتدا گفت این دیدار اتفاق نمی‌افتد و دو روز بعد نظرش را تغییر داد.
رابرتز گفت: «دولت ترامپ دقیقاً نمی‌داند چگونه با چین برخورد کند.» «آنها نمی‌فهمند که چین آماده تحمل درد زیادی است» و به راحتی با تهدیدات آمریکا عقب‌نشینی نخواهد کرد.
از سوی دیگر، پکن متوجه شده است که ترامپ مصمم به دستیابی به توافق بزرگ با چین است و می‌خواهد سفر دولتی‌اش این توافق را نهایی کند، شاید چون «او احساس می‌کند این برای اعتبارش به عنوان یک معامله‌گر بزرگ مهم است»، اما نمی‌تواند به این هدف برسد مگر اینکه امتیازات بیشتری به چین بدهد.
رابرتز گفت: چین دید که می‌تواند پیش از دیدار سخت‌تر فشار بیاورد. وی لیانگ، استاد مؤسسه مطالعات بین‌المللی میدلبری که در زمینه تجارت بین‌الملل و سیاست اقتصادی خارجی چین تخصص دارد، نیز با این نظر موافق است.
وی گفت: ترامپ سابقه‌ای دارد که به آن TACO می‌گویند» اصطلاحی که یک ستون‌نویس فایننشال تایمز در ماه مه ابداع کرد، که به معنی «ترامپ همیشه فرار می‌کند» است، اشاره به اینکه او تعرفه‌ها را اعلام می‌کند، سپس استثناها اعلام می‌کند و زمان اجرای آنها را به تعویق می‌اندازد.
لیانگ افزود: او بیش از هر رئیس‌جمهور آمریکا به واکنش‌های بازار بورس اهمیت می‌دهد، بنابراین در دادن امتیاز انعطاف‌پذیرتر خواهد بود. این ناپایداری است که توسط شرکای مذاکره کننده‌اش دیده شده است.»
موضع سرسختانه چین در زمانی رخ می‌دهد که نگرانی‌های سیاسی داخلی نیز وجود دارد، لیانگ اضافه کرد.
در حالی که اقتصاد داخلی چین «جعبه سیاهی» است و داده‌های قابل اعتمادی درباره رشد، اشتغال و دیگر شاخص‌ها در دست نیست، اجماع کارشناسان چین این است که این کشور از تعرفه‌ها آسیب دیده، رشد اقتصادی کند شده و بیکاری افزایش یافته است.
چین روز دوشنبه نشست چهارساله خود را آغاز کرد که در آن قصد دارد پیش‌نویس برنامه پنج ساله توسعه اقتصادی و اجتماعی آینده خود را تصویب کند. شیء می‌تواند از این فرصت استفاده کند تا به مخاطبان داخلی خود بگوید که مشکلات کشور ناشی از سیاست‌های ترامپ است و کل جهان به دلیل این تعرفه‌ها رنج می‌برد و این موضوع ربطی به سیاست‌های چین ندارد.
احتمال جدا شدن اقتصادی چین از آمریکا
تمام این موارد نشان می‌دهد که پکن ظاهراً بیش از هر زمان دیگری آماده است تا از آمریکا «جدا» شود، که تغییر قابل توجهی در ذهنیت است، زیرا در گذشته واکنش استاندارد این بود که این وضعیت «باخت-باخت» برای هر دو کشور خواهد بود.
اما در چند سال اخیر، چین صادرات خود را به کشورهای دیگر، به ویژه آنهایی که در طرح ابتکار کمربند و جاده هستند، متنوع کرده است. این طرح زیرساختی که در سال ۲۰۱۳ آغاز شد، آسیا را به اروپا و سپس آفریقا، اقیانوسیه و آمریکای لاتین متصل می‌کند.
حتی در مواردی که چین به کالاهایی از آمریکا نیاز دارد — همچون سویا، هواپیما و تجهیزات فناوری پیشرفته نیمه‌رسانا، می‌تواند تامین‌کنندگان دیگری پیدا کند یا راه‌هایی برای جایگزینی آنها یافته است.
در همین حال، به ویژه از زمان شروع جنگ تجاری آمریکا و چین در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ، چین مجموعه‌ای از قوانین امنیت ملی را به اجرا گذاشته است، از جمله نسخه خود از فهرست موجودیت‌های آمریکا که محدودیت‌هایی برای صادرات اعمال می‌کند.
نادیبولا گفت: همه کشورها باید همانطور که چین آماده شده است، آماده می‌شدند. وقتی دولت آمریکا تغییر کرد، ما نفس راحتی کشیدیم، اما چین به آماده‌سازی ادامه داد.
وی افزود: این باید زنگ خطری برای همه کشورها باشد تا منابع خود را متنوع کنند. همه باید تلاش‌های خود را دو برابر کنند چون ما حالا بازی چین را دیده‌ایم.
کد خبر 917356